Peur à Paris

Ik voel me ontheemd. Gisteravond dacht ik voor een gezellig avondje naar mijn ouders te gaan. Samen met mijn moeder keek ik de wedstrijd van Nederland tegen Wales, en toen die was afgelopen, zapten we traditiegetrouw door naar Nederland 2, waar Nieuwsuur dan bezig is. We schrokken hevig toen we zagen dat er een aanslag in Parijs was geweest, die wel 18 mensen het leven gekost zou hebben. Dat dat aantal drastisch zou oplopen, wisten we toen nog niet. Ook was er een gijzeling gaande in de beroemde concertzaal Bataclan. Iemand die in de concertzaal aanwezig was postte dat iedereen er één voor één werd gedood. Quelle horreur, wat een verschrikking.

Hoe vergelijkbaar was de situatie bij ons thuis met die van 10 maanden eerder. Charlie Hebdo, de gijzeling, de drukkerij en de Joodse supermarkt. Het staat nog allemaal vers op ons netvlies gebrand. Met open mond keken mijn ouders en ik televisie en dachten we aan het feit dat we precies een week later naar Parijs zouden afreizen. Ik zou namelijk een half jaar in Parijs gaan studeren. Toch verschilt de situatie van nu wezenlijk van de situatie van toen. Charlie Hebdo bracht een schok teweeg, vol afgrijzen en ongeloof werd ons een massacre op de redactie van een satirisch weekblad, dat de profeet Mohammed vaak op de hak nam, voorgeschoteld. Het leek een aanval te zijn op een zeer specifiek doelwit. De boodschap leek te zijn: met de profeet valt niet te spotten, daar betaalt u nu de prijs voor. Destijds ging de aandacht dan ook uit naar het behoud van een van onze meest dierbare goederen, de vrijheid van meningsuiting.

De aanslagen die zich gisteravond hebben voorgedaan waren anders in meerdere opzichten. De aanvallen richtten zich niet tegen een specifiek doelwit, maar leken zeer willekeurig te zijn gericht tegen mensen die plezier maken. Bovendien moeten we ons nu niet alleen zorgen maken om onze vrijheid van meningsuiting, maar ook om de vrijheid om ons vrijelijk te bewegen en bovenal om ons te vermaken: naar een wedstrijd van het nationale voetbalelftal kijken, naar een concert gaan en gezellig met vrienden of collega’s op een terras zitten.

Toch is er voor mij persoonlijk een nog groter verschil tussen de situatie van toen en die van nu. Natuurlijk zijn de gebeurtenissen op zich vreselijk en beseffen de meeste mensen dit, maar toen ik vanochtend over de Leidse markt struinde, merkte ik dat het niet écht leefde onder de bevolking. Mensen lachten en stonden gezellig met elkaar te kletsen. Dat is ook niet gek. Hoewel Parijs dichtbij is, blijft het een buitenlandse stad, een redelijk-ver-van-mijn-bed-show. Hoe anders beleef ik deze aanval na 6 maanden als een Parisienne door het leven te zijn gegaan. Ik ken ontzettend veel mensen die gisteravond ergens in de stad, misschien wel in paniek, hun toevlucht hebben moeten zoeken tot een veilige plek. En ook de straatbeelden die op televisie worden uitgezonden zijn zo vertrouwd; de straatnaambordjes, het trottoir en de métropolitain. Hoe vaak heb ik wel niet in het elfde arrondissement rondgelopen, ben ik daar naar bars geweest of heb ik aan het Canal Saint-Martin gezeten met vrienden, een fles wijn en wat stokbrood. Allemaal op een steenworp afstand van waar nu de meest verschrikkelijke terreurdaden zijn gepleegd.

Het tiende en elfde arrondissement zijn bij toeristen niet de meest bekende. Het elfde staat in Parijs bekend als een arrondissement waar voornamelijk geleefd wordt. Er wonen gezinnen en er zijn veel uitgaansgelegenheden. In deze buurten is het klassieke Parijs, dat iedereen kent van la Tour Eiffel, la Notre Dame en la Seine, ver te zoeken. Het Canal Saint-Martin is hip. ’s Avonds vertoeven er veel jongeren die hard muziek aan hebben staan, zitten er drugsverslaafden en zijn er mensen in allerlei soorten en maten te vinden die zich op elk hun eigen manier weten te vermaken. Er heerst een gemoedelijke sfeer met een rauw randje. Een groter contrast met de Seine is er bijna niet. Waar het Parijs ‘voor toeristen’ toch vooral statig is, wordt er aan het Canal Saint-Martin echt geleefd. Ditzelfde geldt voor heel het tiende en elfde arrondissement.

Dat de aanslagen nou net hier gepleegd zijn is dus eigenlijk niet zo verbazingwekkend. Waar het misschien meer voor de hand ligt het Louvre te bombarderen, omdat daar voor onschatbare waarde aan kunst hangt, of de Assemblée Nationale op te blazen vanwege de politieke lading die dit mee zou brengen, is door de terroristen gekozen voor de wijken waar les Parisiens dagelijks komen. Dit is waar de gewone Parijzenaar vertoeft. Er zijn concertzalen, vele terrasjes en barretjes en bovenal maken mensen er plezier. Eigenlijk zijn dit de ideale plekken om de uitoefening van terreur het beste tot haar recht te laten komen. Terroristen zijn er op uit mensen bang te maken en dat slaagt het beste wanneer ze deze bangmakerij kunnen bewerkstelligen als mensen in hun comfortzone zitten: borrelend op een terrasje, meezingend bij een concert, of argeloos rondslenterend. Die wereld, die baken van ultieme veiligheid, is gisteravond ruw doorbroken.

Toch zal ik over twee weken gewoon in de Thalys stappen voor mijn geplande weekend naar mijn geliefde Parijs. Ik zal teruggaan naar de plekken waar ik zo van het leven heb kunnen genieten, het tiende en elfde arrondissement incluis. Juist nu bangmakerij de samenleving in haar greep wil houden, moet je erop uit, je verzetten tegen het stemmetje dat je diep van binnen influistert dat het misschien veiliger is om die avond thuis te blijven. Je moet juist nu vooral de dingen doen die je normaliter ook gedaan zou hebben. Alleen op die manier kun je de strijd winnen van de terreur. Alleen op die manier zal men in de stad die een half jaar lang mijn thuis is geweest het gewone leven weer kunnen oppakken. Parijs zal zich weerbaar moeten tonen. Dat Parijs dat zal doen, weet ik zeker. De stad is divers en zelfverzekerd. Dat kan niet misgaan.

Onthutst zat ik gisteravond op de bank. Slapen kon ik niet. Gelukkig zijn de mensen die ik in Parijs ken veilig. Toch is de choque voor mij enorm. Ik ken er de straten, de geuren, het leven. Mijn Parijs, het bloedt. Ook al zal Parijs de klap te boven komen, het doet me pijn, op meer manieren dan ik had kunnen denken.