Advertorial: In gesprek met Bart Koster, advocaat-stagiair NautaDutilh

Je hebt zowel je bachelor- als masteropleiding(en) in Leiden afgerond. Waarom heb je er destijds voor gekozen rechten in Leiden te gaan studeren?
Ik wist voordat ik aan rechten begon niet heel goed wat ik wilde doen. De advocatuur is voor mij geen bepaalde roeping of iets dergelijks geweest. Het leek me vroeger spannend om advocaat te worden, al had ik niet echt een idee van wat de advocatuur precies inhield. Het leek me leuk om op te komen voor mensen die hulp nodig hebben. Ik ben met twee vrienden naar Leiden gegaan, waar ik zowel de master civiel als ondernemingsrecht heb afgerond.

Waarom heb je ervoor gekozen twee masters te doen?
Ik heb ondernemingsrecht en civiel recht gedaan omdat deze twee masters goed op elkaar aansluiten. In 2014 heb ik de master ondernemingsrecht afgerond. De zomer die daarop volgde heb ik stagegelopen bij een advocatenkantoor dat net als NautaDutilh in de top 5 zit. Tijdens die stage ben ik erachter gekomen dat ik de advocatuur echt leuk vond. Na de afronding van die stage en die master wist ik nog niet zeker of ik er klaar voor was om fulltime aan de slag te gaan. Het leek me daarom verstandig om de master civiel recht te doen en nog eens stage te lopen. Ik heb toen stage gelopen bij NautaDutilh, waar ik vervolgens aangenomen ben.

Wat zijn de grootste verschillen tussen het recht dat je op de universiteit werd onderwezen en het recht dat je tijdens je werk in de praktijk brengt?
Op de universiteit wordt je theorie onderwezen, wat ook moet, maar in de praktijk liggen de zaken heel anders. Ineens krijg je echte mensen met echte problemen voor je. Dat is toch heel anders dan wanneer je een casus tijdens een tentamen oplost. Ik vind over het algemeen wel dat de rechtenstudie studenten goed op de praktijk voorbereidt. Als je afstudeert in Leiden heb je een goede theoretische basis. In de praktijk leer je natuurlijk wel de fijne kneepjes van het vak, maar je kunt dan bouwen op de kennis die je van de universiteit hebt meegekregen.

Voordat je je in het beroepsleven hebt gestort, heb je stagegelopen bij o.a. NautaDutilh. In welk opzicht hebben deze stages jou als jurist en als mens beïnvloed? Ik denk dat een stage de beste manier is om ergens aan de slag te komen. Bij een ander kantoor heb ik op de sectie ondernemingsrecht stagegelopen; dat was zowel een transactiepraktijk en als een procespraktijk. Daar heb ik uitzoekwerk verricht in het kader van het procesrecht, faillissementsrecht, ondernemingsrecht en ook het een en ander voor mergers and acquisitions. Hier bij NautaDutilh heb ik alleen stagegelopen bij M&A. Bij M&A houd je je niet bezig met de klassieke advocatuur (de procespraktijk, red.), je bent voornamelijk adviseur en procesmanager.

Zou je kunnen specificeren wat M&A precies inhoudt?
M&A is een transactiepraktijk waarbij je je zoals gezegd voornamelijk bezighoudt met transacties en fusies. Dat houdt het volgende in. Er is een bedrijf dat een ander bedrijf wil kopen. Beide bedrijven zullen in dat geval moeten voldoen aan hun onderzoeks- en aan hun mededelingsplicht en wordt er een uitgebreid due diligence-onderzoek verricht. In dat kader moet je als koper of verkoper onderzoek doen naar hetgeen je wilt kopen of verkopen. Je moet er dus voor zorgen dat je voldoet aan je onderzoeksplicht en aan je mededelingsplicht, zodat dat later geen gelazer op zal leveren. Op de praktijk van M&A is het zo dat beide partijen een deal tot stand willen brengen. Hierdoor wordt er door de betrokken partijen meestal goed samengewerkt. Op een procespraktijk is dat anders. Daar werken partijen elkaar juist tegen. Dat is dus een groot verschil. Daarnaast geven we op M&A ook wel ondernemingsrechtelijke adviezen.

In hoeverre biedt een stage inzicht in hoe het er in de advocatuur aan toe gaat?
Het belangrijkste voordeel van een stage is dat je voor jezelf kunt bepalen of de advocatuur iets voor je is en of het kantoor waar je stage loopt bij je past . Bij NautaDutilh willen we uiteraard allemaal zeer hoge kwaliteit leveren, maar zijn van mening dat een prettige samenwerking en werksfeer daarbij cruciaal zijn. Iedereen, van collega’s en partners tot secretaresses, is erg benaderbaar. Dit is, samen met de kwaliteit die wij leveren, wat NautaDutilh wat mij betreft onderscheidt van andere kantoren.

Wat zijn de verschillen tussen de werkzaamheden van student-stagiairs en die van advocaat-stagiairs?
Als student-stagiair ondersteun je de gehele praktijkgroep, waardoor je een goed beeld krijgt van het betreffende werkgebied. Je wordt tijdens je studentstage overal bij betrokken: is er bijvoorbeeld een zitting, dan ga je in de meeste gevallen gewoon mee. Direct cliëntencontact komt al snel na de start als advocaat-stagiair, waar je verantwoordelijkheid krijgt voor je eigen zaken. Daarnaast volg je als advocaat-stagiair  naast je werk uiteraard ook de advocatenopleiding.

Hoe ziet de beroepsopleiding voor advocaten er bij NautaDutilh uit?
De beroepsopleiding is een soort opfriscursus op hoog niveau die wordt gegeven door advocaten die in de praktijk werken. Deze wordt bij een aantal grote kantoren (waar NautaDutilh deel van uit maakt, red.) voor het grootste deel ingevuld door de vakken van de Law Firm School. Daarnaast wordt een deel ingevuld door het interne opleidingsprogramma van NautaDutilh, het ND Institute.

Hoe zou een carrière bij NautaDutilh eruitzien?
Als je wordt aangenomen bij NautaDutilh ligt er een heel plan voor je klaar: het Talent Ontwikkeling Programma. Binnen dit programma wordt je ontwikkeling tijdens je carrière bij NautaDutilh getoetst en gemeten aan de hand van bepaalde competenties. Door middel van gezette feedbackmomenten, goede begeleiding en op maat gemaakte trainingen kun je jouw ontwikkeling op zowel inhoudelijk als persoonlijk niveau uitstekend managen. 

In die zin investeert NautaDutilh absoluut in de advocaat-stagiairs en worden deze aangenomen met het oog op een medewerkerschap na afloop van de advocaat-stage.

Hoe denk je over de ‘T-shaped lawyer’: de advocaat die diepgaande juridische kennis combineert met meer algemene kennis en vaardigheden?
Ik denk dat het in elk beroep goed is als je breed georiënteerd en ontwikkeld bent. Zo is het bijvoorbeeld ook van belang dat je als advocaat enige kennis hebt van de jaarrekeningen van een bedrijf. Maar brede kennis is ook anderszins noodzakelijk. In het ND Institute, het interne opleidingsprogramma van NautaDutilh, behandel je zaken die bij de rechtsbijstand binnen komen. Voor zo’n zaak ben je helemaal zelf verantwoordelijk. Je bepaalt dus zelf je aanpak. Als je tegen problemen aanloopt, kun je altijd naar je begeleider gaan die je vervolgens kan adviseren. Tijdens die opleiding leer je goed het probleem van een cliënt in een breder perspectief te plaatsen. Als advocaat vertaal je het probleem van de cliënt naar een juridisch probleem, zodat je er als jurist mee aan de slag kunt. Een term die je tegenwoordig veel hoort is ‘trust advisor’. Dat houdt in dat je proactief inspeelt op problemen of juist op problemen die er nog niet zijn, maar die je al wel aan ziet komen.

In hoeverre merk je dat NautaDutilh ook buitenlandse vestigingen heeft en welke voordelen brengt het hebben van buitenlandse vestigingen met zich?
Doordat ik pas vijf maanden bij NautaDutilh werk, heb ikzelf niet zo veel te maken met de buitenlandse vestigingen. Ik weet bijvoorbeeld dat, wanneer er dus sprake is van een overname of fusie waarbij een Belgische entiteit betrokken is, ons kantoor in Brussel onderzoek zal doen naar de Belgische entiteit en wij dan onderzoek zullen doen naar de Nederlandse entiteit. Hierdoor kan NautaDutilh een wat bredere vorm van dienstverlening aanbieden. Naast Nederlands recht kan ook Belgisch recht worden betrokken bij de overname of fusie. De buitenlandse kantoren zitten er voornamelijk om overnames of fusies waarbij zowel Nederlandse als respectievelijk Belgische, Luxemburgse, Engelse of Amerikaanse bedrijven betrokken zijn in goede banen te leiden. Onze kantoren in het buitenland kunnen een aanspreekpunt vormen voor bijvoorbeeld zowel Amerikaanse bedrijven die in Nederland een bedrijf willen kopen of verkopen als voor Nederlandse bedrijven die in de Verenigde Staten een bedrijf willen kopen of verkopen. Daarbij is het een groot voordeel dat het mogelijk is een tijdje op een buitenlandse vestiging te werken. Op dit moment gaat er iemand van het notariaat op de afdeling M&A in Rotterdam naar New York. Als het je leuk lijkt, bestaat de mogelijkheid dat je een tijdje in Brussel, Luxemburg, Londen of New York gaat werken. Bij NautaDutilh krijg je als advocaat dus veel kansen.  

Waar heb je tot nu toe het meeste over verbaasd in de advocatuur?
In het kader van het ND Institute behandel ik zoals gezegd zaken van mensen die in de rechtsbijstand zitten. Wat me hier het meeste heeft verbaasd is dat cliënten met heel echte problemen zitten. Deze zie je tijdens je studie wel voorbijkomen, maar het staat nog redelijk ver van je af. Je leert dat het noodzakelijk is dat je mensen echt helpt en dat je cliënten op je vertrouwen. Hoewel je als advocaat juridisch een oplossing voor een probleem kunt vinden, kan dit voor je cliënt blijven bestaan. Het probleem dat een cliënt, ziet hoeft immers niet altijd juridisch van aard te zijn. Het gaat om een groter geheel, dat veel breder is dan het puur juridische probleem. Ondanks de oplossing in de juridische kwestie, kunnen de bepaalde onderbuikgevoelens van een cliënt blijven bestaan omdat deze vaak niet juridisch op te lossen zijn. Wat het belangrijkste is, is dat je dit probleem van een cliënt ziet en dat je voor dit probleem, naast een juridische oplossing, ook een breder antwoord vindt.

Welke tip heb je voor de Leidse rechtenstudent? Natuurlijk is het belangrijk dat je goede cijfers haalt, maar doe daarnaast vooral wat je leuk vindt. Je studententijd is zo voorbij, besef dat goed. Het is belangrijk als je later bij sollicitaties kan uitleggen waarom je voor iets gekozen hebt en wat je ervan geleerd hebt, maar het is minstens zo belangrijk dat je doet wat je bevalt. Bovendien zou ik studenten aanraden stage te lopen in de advocatuur,  aangezien dat bij uitstek de manier is waarop je kunt zien of de advocatuur wat voor je is. Als deze stage van beide kanten goed bevalt, heb je een goede kans om meer ervaring op te doen als werkstudent of om met succes te solliciteren als advocaat-stagiair. Bij NautaDutilh kun je het hele jaar door solliciteren naar een stageplek via www.werkenbijnautadutilh.nl. Doe dat vooral!