Vloggen voor verdiensten
Een kind kan de was doen. Zeker als het aankomt op het maken van een vlog. In een dergelijke ‘video-blog’ deelt de maker niet zelden een inkijkje in zijn of haar dagelijkse leven. Steeds vaker zijn de makers van deze filmpjes echter minderjarig. Geen probleem, zou je denken; zeker als het op een incidentele basis plaatsvindt. Maar wat als het kind middels zijn filmpjes op YouTube inkomsten weet te genereren?[1] Los van de vraag of het kind iets heeft aan zo veel geld – het is immers minderjarig – rijst de vraag of dit niet een nieuwe, moderne vorm van kinderarbeid is.  

Steeds meer jongeren beginnen te vloggen. Hoewel dit voor velen een hobby blijft, waarbij zo nu en dan een filmpje wordt geplaatst, neemt het aantal YouTubers dat ingeschreven staat bij de Kamer van Koophandel alleen maar toe. Zo waren er in 2015 nog maar 48 ingeschreven YouTubers, maar begin 2020 reeds 652. Een groot deel van hen is minderjarig.[2]     

De Kamer van Koophandel is slim op deze trend ingesprongen door een heus webartikel te wijden aan het maken van vlogs als verdienmodel.[3] In dat artikel wordt ingegaan op wat vloggen nu precies inhoudt en op welke wijzen je door het gebruik van YouTube geld kan gaan verdienen. In deze bijdrage zal ik voornamelijk ingaan op de inkomsten afkomstig van advertenties.  

Inkomsten middels reclames; hoe werkt dat?
Wie een video wil kijken op YouTube heeft het vast meer dan eens gemerkt: reclames, reclames, reclames. Juist die reclames vormen echter een verdienmodel voor de YouTuber. Als een kijker namelijk klikt op de advertentie die bij de door jouw geüploade video staat, verdien jij als YouTuber geld. Dit valt weer te verwezenlijken door je YouTube-account te koppelen aan een AdSence-account. AdSence is het advertentienetwerk van Google waarmee website-eigenaren geld kunnen verdienen door tekst- en beeldadvertenties te plaatsen.

Voordat je geld kan gaan verdienen met je YouTube-kanaal dien je echter een ruimschootse investering te hebben gemaakt. Die investering bestaat voornamelijk uit het besteden van tijd aan je account. YouTube kent namelijk de regel dat je binnen 12 maanden minimaal 4.000 uur bekeken moet zijn. Ook heeft als vereiste te gelden, dat je minstens 1.000 abonnees hebt. Wie hier allemaal aan voldoet, kan in Nederland dan tussen de 0,50 euro en 4 euro per 1.000 views verdienen.[4]

Wat uit het bovenstaande blijkt, is dat er erg veel tijd gaat zitten in het financieel rendabel maken van een YouTube-account. Zo maar wat geld verdienen door af en toe een filmpje te plaatsen, zit er dus niet in. Het vergt tijd, inspanning en een reflectievermogen te kunnen bepalen welke ‘content’ meer kijkers en dus meer inkomen oplevert. Een volwassen vlogger die met deze dagtaak zijn inkomen weet te generen, verdient wellicht respect. Anders is het echter bij een minderjarige vlogger. Zeker, als een van beide ouders de eigenlijke motor is achter deze bron van inkomsten. Is er dan nog sprake van een hobby die soms een zakcentje oplevert, of van een economische exploitatie van het kind en dus van een allicht nieuwe, moderne vorm van kinderarbeid?  

Ter beantwoording van de voorgaande vraag, zal in deze bijdrage gekeken worden naar het voorbeeld van de ‘peuter-YouTuber’.[5]     

Arbeid en de verantwoordelijke persoon
Kinderarbeid; wat is dat nu eigenlijk? Hierbij zijn twee elementen van belang; de door het kind6 verrichtte ‘arbeid’[7] en de ‘verantwoordelijke persoon’[8] in de zin van de Arbeidstijdenwet. Eerst zal worden ingegaan op de ‘arbeid’ en gesteld worden dat het intensief laten vloggen van een (eigen) kind onder dit begrip kan vallen. Vervolgens zal nader worden ingegaan op het begrip ‘verantwoordelijke persoon’ en duidelijk worden dat onder de huidige rechtsopvatting de vloggende ouder die zijn kind economisch exploiteert daar (nog) niet onder valt. Ten slotte wordt betoogd dat de ouder echter wel degelijk verantwoordelijk is, maar dat een beter bewustzijn van de ouder allicht meer op zijn plaats is dan een bestuurlijke boete.  

Kinderarbeid
Wie denkt aan kinderarbeid, denk hoogstwaarschijnlijk aan het verschrikkelijke beeld van minderjarige kinderen die onder erbarmelijke omstandigheden te werk worden gesteld in een smoezelige fabriek. Hoewel deze vorm van kinderarbeid heden ten dage nog steeds bestaat, verwoordt de Arbeidstijdenwet arbeid in de zin van kinderarbeid ietwat minder gruwelijk. Onder arbeid in de zin van kinderarbeid wordt namelijk ‘mede’ verstaan: de verrichtingen van een kind ter naleving van een overeenkomst.[9]     

Voor kinderarbeid is in beginsel dus een overeenkomst vereist. Het begrip ‘overeenkomst’ dient echter ruim te worden uitgelegd. Hieronder vallen ook die overeenkomsten waarbij een ander dan het kind – denk bijvoorbeeld aan de ouder – is gebonden, maar waarbij het kind bij de uitvoering wordt betrokken. Een toepasselijk voorbeeld is allicht het laten optreden van een kind in een reclamevideo.[10]

Maar valt de vloggende ouder van zijn minderjarige kind uit ons voorbeeld hier dan ook onder? Strikt genomen niet. Zeker, omdat er tussen kind en ouder generlei overeenkomst gesloten is. Zogezegd, zou er dus geen sprake zijn van arbeid in verband met kinderarbeid.  

De vraag is echter of die interpretatie stand houdt. Naar mijn mening niet. Uit de memorie van toelichting op de Arbeidstijdenwet blijkt namelijk dat de wetgever heeft beoogd ‘elke vorm van kinderexploitatie de pas af te snijden’. Zo wordt er naast het voorbeeld van de reclamefilm ook gesteld, dat onder de gekozen formulering van kinderarbeid, óók het voorbeeld valt van een kind dat optreedt voor de televisie in samenwerking met een betaalde kracht, bijvoorbeeld een artiest. Waarbij niet relevant is of dat kind een dergelijk optreden voor zijn plezier doet.[11]      

Diezelfde memorie van toelichting stelt vervolgens dat onder het verbod van kinderarbeid die werkzaamheden van een kind vallen, waardoor het in de commerciële sfeer geraakt, niet die activiteiten die louter en alleen worden verricht in de privésfeer.[12]     

Het laatste maakt het discutabel of in ons voorbeeld sprake is van kinderarbeid. Valt een spelend kind dat zich begeeft in huiselijke sferen niet onder de activiteiten die worden verricht in de privésfeer? Nou, nee. Niet als we kijken naar het eerstgenoemde voorbeeld van het kind dat op de televisie optreedt in samenwerking met een artiest.  

Mijns inziens valt ons geval namelijk precies onder het in de memorie van toelichting genoemde voorbeeld. Hetzelfde geval, maar dan in een nieuw, moderner jasje gestoken. De peuter doet een ‘optreden’, een ‘performance’ voor de camera in samenwerking met zijn ouder, die inkomsten genereert uit de opgenomen video’s en daarmee dus een ‘betaalde kracht’ vormt. Waarbij het overigens geen verschil maakt of de peuter plezier heeft in het schieten van het beeldmateriaal.   De wetgever had dus al aan dergelijke, nieuwe, moderne, meer sluimerende vormen van kinderarbeid gedacht bij het opstellen van de Arbeidstijdenwet. Desalniettemin bestond YouTube in 1993 nog helemaal niet en hadden zij deze nieuwe vorm van kinderarbeid dan ook nooit kunnen voorzien. Mijns inziens past ons voorbeeld dan ook onder het verbod op kinderarbeid.  

De verantwoordelijke persoon Zoals we zojuist hebben gezien, kan er dus sprake zijn van ‘arbeid’. Maar wie draagt dan de verantwoordelijkheid er voor te zorgen dat het kind geen arbeid verricht? Dat is – nog al voor de hand liggend – de ‘verantwoordelijke persoon’; de werkgever of eenieder die over het kind het ouderlijk gezag of voogdij uitoefent.13  

De ouder: daar zit hem nu juist de crux. In ons voorbeeld is het nu juist de ouder die zowel de ‘verantwoordelijke persoon’ als de ‘werkgever’ is, of in ieder geval degene die er economisch baat bij heeft dat zijn kind voor de camera werkzaamheden in de privésfeer verricht.  

Daarnaast is uit de rechtspraak gebleken dat het begrip ‘de verantwoordelijke persoon’ niet snel wordt aangenomen.[14] Zo bleek in 2018 dat er bij een optreden van panfluit spelende kinderen tijdens een reeks concerten geen sprake was van een werkgeven en dus ook niet van een verantwoordelijke persoon.[15]     

Hoewel de ouder met het maken van de video’s meestal niet heeft beoogd zijn kind economisch te exploiteren en het kind doorgaans plezier ondervindt in het maken van de video’s, kan niet ontkend worden dat er sprake is van hetgeen de Arbeidstijdenwet destijds trachtte te voorkomen; een moderne vorm van (economische) exploitatie van het kind.  

Bestuurlijke boete of een beter bewustzijn?
Dat er sprake kan zijn een nieuwe, moderne vorm van kinderarbeid is uit het bovenstaande nu gebleken. De vraag is echter vervolgens of, en in welke mate de wetgever daar iets aan moet doen. Wie van mening is dat het veelvuldig (laten) vloggen van je kind valt onder de Arbeidstijdenwet, zou de ouders namelijk een fikse bestuurlijke boete moeten opleggen.[16] De vraag is of dát nu echt het probleem oplost. Ouders hebben namelijk het beste met hun kinderen voor en zullen geenszins stellen dat wat zij doen aangemerkt kan worden als kinderarbeid.  

Van groter belang is allicht, de bewustwording bij de ouders dat het continu willen behalen van meer abonnees, views en likes erg stressvol is voor hun kind. Die stress, die afkomstig is van het snakken naar steeds maar meer en steeds maar beter, is voor niemand goed. Dat weten we al lang. Het wordt tijd dat dit echter ook tot de vloggende ouders doordringt.


1. In deze bijdrage zal voornamelijk gefocust worden op het sociale medium YouTube. Hoewel er ook andere sociale media zijn door middel waarvan men opbrengsten kan genereren, is het bij YouTube mogelijk om geld in het laadje te brengen zonder producten van bedrijven te promoten via je video’s. Zo is het bij YouTube mogelijk een inkomen te genereren door middel van je aantal ‘views’.
2. P. Laconi, ‘Grote zorgen om jonge vloggers: is hier sprake van kinderarbeid?’, Algemeen Dagblad 22 februari 2020.
3. G. Annaars, ‘Geld verdienen als vlogger’, kvk.nl 23 februari 2021.
4. G. Annaars, ‘Geld verdienen als vlogger’, kvk.nl 23 februari 2021.
5. Voor wie geïnteresseerd is in het leven van een peuter, of zich simpelweg moet overtuigen van het feit dát een peuter een YouTube-kanaal bezit, dient vooral het YouTube-kanaal van Just Jaydie even te googelen. Met ruim 2000 abonnees valt zij onder de geldverdienende YouTubers.
6. Op basis van art. 1:2 lid 1 Atw is een ‘kind’ een persoon jonger dan 16 jaar.
7. Art. 1:2 lid 2 Atw.
8. Art. 3:2 lid 1 Atw.
9. Art. 1:2 lid 2 Atw.
10. J. van Drongelen & D.J.J. Korver, ‘Over de ‘verantwoordelijke persoon’ oftewel over de handhaving van het verbod van kinderarbeid’, ArbeidsRecht 2019, afl. 11, par. 2.
11. Kamerstukken II 1993/94, 23 646, nr. 3, p. 71.
12. Kamerstukken II 1993/94, 23 646, nr. 3, p. 71.
13. Art. 3:2 lid 1 jo. art. 3:1 Atw.
14. Van Drongelen & Korver 2019, par. 3.
15. Rb. Roermond 4 december 2017, ECLI:NL:RBLIM:2017:11808; ABRvS 24 oktober 2018, ECLI:NL:RVS:2018:3492, Prg. 2018/311.
16. Op grond van art. 10:7 lid 1 Atw bedraagt de boete maximaal het bedrag van de vijfde categorie: € 87.000.