Wie dacht dat de handel in cryptovaluta een tijdelijk fenomeen zou blijken, heeft het goed mis. De crypto-industrie heeft zich sinds de invoering van de Bitcoin in 2008 in korte tijd tot een wereldwijde markt ontwikkeld die inmiddels een waarde heeft van honderden miljarden euro’s. Maar uit de recente val van cryptoplatform FTX blijkt ook hoe kwetsbaar deze industrie kan zijn. Hoe heeft de razendsnelle ondergang van FTX plaats kunnen vinden? En wat betekent dit voor de toekomst van crypto?

Op het eerste gezicht lijkt de instorting van FTX misschien niet zoveel te verschillen van de traditionele ‘bank run’. Naar aanleiding van negatieve persberichten over het platform ontstond grote chaos onder investeerders. Tot grote schrik van FTX werden door de onrustige investeerders in één dag miljarden dollars van de beurs gehaald. Dit leidde vervolgens tot een massale waardevermindering van de cryptovaluta. Ook bleek dat FTX niet het geld voorhanden had om de klanten terug te betalen. Net als in een traditionele ‘bank run’.

Toch is de val van FTX ten dele ook te wijten aan de aard van cryptovaluta zelf. Ten eerste zijn cryptomunten berucht om hun gigantische waardeschommelingen. Dit maakt het ook zo spannend – en zo gevaarlijk – om in cryptobedrijven te beleggen. Daarnaast betekent de nieuwheid van de crypto-industrie ook dat er nog weinig concrete regelgeving bestaat om de markt te reguleren. Nationale wetgevende instanties kunnen de snelle ontwikkeling van de crypto-industrie simpelweg niet bijhouden. Dit heeft het ook mogelijk gemaakt dat FTX in administratieve chaos verkeerde zonder dat daar van overheidswege enige kritiek op werd geleverd. Hierdoor zijn klanten van cryptobedrijven ook extra kwetsbaar: niet alleen bestaat er nog geen beschermende wetgeving zoals die voor ‘gewone’ aankopen geldt, maar er bestaan ook geen concrete waarborgen dat cryptobedrijven hun zaken wel op orde hebben.

Naar aanleiding van de ondergang van cryptoplatform FTX komt de discussie over de wenselijkheid van de handel in cryptovaluta weer op gang. Onder andere heeft De Nederlandse Bank (DNB) gewaarschuwd voor de gevolgen van het voortgaande gebrek aan regelgeving voor cryptovaluta.  In feite heeft Nederland twee opties om de risico’s verbonden aan deze lucratieve maar risicovolle markt te beperken. De eerste optie is al verwezenlijkt in China: daar geldt een volledig verbod op de handel in crypto’s. Het is niet voor niets dat platform Binance al zo vaak is verhuisd: van China naar Japan, Malta en tot slot de Kaaimaneilanden. Alles omdat cryptoplatforms steeds nauwer in de gaten worden gehouden door nationale overheden. 

Er is echter ook een tweede optie: het creëren van nieuwe wet- en regelgeving die naast beperkingen ook ruimte maakt voor investering in en ontwikkeling van de cryptosector. In de EU is deze procedure al volop in gang gezet. De belangrijkste van deze nieuwe regels is de Verordening markten voor crypto-activa (MiCA). Met de inwerkingtreding van deze verordening moeten kopers van cryptovaluta een bescherming gaan genieten die te vergelijken valt met die voor consumenten van meer traditionele beleggingen. Er moeten meer verantwoordelijkheden komen voor aanbieders van cryptovaluta, bijvoorbeeld om klanten bewust te maken van de gevaren van cryptobeleggingen. Ook komt er meer toezicht, in het bijzonder vanuit de Europese Autoriteit voor veiligheid en markten (ESMA) en de Europese Bankautoriteit (EBA). Verder wil de EU cryptocriminaliteit harder aan gaan pakken door middel van een aangescherpte versie van de Transfer of Funds Regulation (TFR). Hierdoor moet het mogelijk worden om de personalia van cryptohandelaren te achterhalen en kunnen criminelen zich niet meer verstoppen achter de anonimiteit van de cryptomarkt.

Hoewel de invoering van nieuwe Europese wetgeving zeker meer transparantie kan creëren, zal het niet een einde kunnen maken aan alle wantoestanden op de cryptomarkt. Hiervoor zal wereldwijd initiatief genomen moeten worden. Bijvoorbeeld in de VS, waar regelgeving voor cryptovaluta nog altijd ver te zoeken is. En dus blijven cryptovaluta vooralsnog een investering voor waaghalzen.