Deze editie in de NOVUM questionnaire: Claudia Bouteligier. Zij is als docent-onderzoeker verbonden aan het instituut voor Metajuridica en rondt dit najaar haar proefschrift af, met de titel: ‘Dialoog in recht en literatuur. Een kritiek van de narratieve rede’. Tevens is zij actief bij het platform voor Recht en Literatuur.   

Wat is uw belangrijkste karaktertrek? 
Ambitie. Ik ben altijd bezig met projecten en dingen plannen. 

Wat is uw favoriete eigenschap in anderen? 
Bevlogenheid. Ik kan het erg waarderen als mensen gepassioneerd zijn en vanuit enthousiasme kunnen vertellen over wat zij mooi vinden of doen. 

Wat is de belangrijkste eigenschap van een jurist? 
Verantwoordelijkheid. Dat je je persoonlijk verantwoordelijk weet voor wat je doet – en voor wie.  

Wat is uw favoriete bezigheid? 
Ik lees graag. Veel literatuur, en ook filosofie. Literatuur staat echter met stip op 1. Ook hang ik graag met vrienden op het terras en ga ik graag uit eten. 

Wat is uw voorstelling van de grootste ellende? 
Dat kan wat mij betreft maar een antwoord zijn: het verliezen van dierbaren. Geliefden, naaste vrienden of familie. Je bent natuurlijk ook bezig met je eigen sterfelijkheid, maar daar heb je zelf toch minder last van dan je naasten, die vervolgens moeten leven met het verlies. 

Wie is uw favoriete schrijver? 
De Russische schrijver Fjodor Dostojevski, geen enkele twijfel. Het zijn er wel meer, ook hedendaagse schrijvers, maar bij Dostojevski kom ik altijd terug. Zijn werk biedt diepe en rijke inzichten, juist ook ten aanzien van het recht. Hij wordt geroemd om zijn psychologisch inzicht, maar zijn maatschappijkritiek is zo actueel. Hij heeft gelukkig veel geschreven. 

Welk fictief personage bewondert u het meest? 
Bewonderen is een zwaar woord. Het meest word ik aangesproken door de ondergrondse man uit ‘Aantekeningen uit het ondergrondse’ van Dostojevski. In het eerste deel fulmineert hij vanuit zijn ondergrondse tegen de massa en de nadruk in negentiende-eeuws Rusland op wetenschap en rationaliteit. Hoewel hij deze ideeën begrijpt en volgt, heeft hij ook een mystiek verlangen naar intermenselijkheid maar deze interacties gaan in het tweede deel van de roman volledig fout omdat hij een innerlijk conflict ervaart tussen zijn hart en zijn verstand. Het zien van de pogingen die hij ondanks de moeilijkheden doet om menselijk contact te krijgen is erg pijnlijk, maar je begrijpt het als je het leest.  

Wat is uw favoriete wetsartikel? 
Ik ijver voor de erkenning van subjectiviteit in de rechtsvinding. Daarom kies ik voor 338 Sv, de overtuiging van de rechter. Dit is waar de rechter daadwerkelijk recht kan doen. 

Welk levend persoon bewondert u het meest? 
Dat is de enige vraag waar ik niet meteen een antwoord op heb. Ik kan mensen om vele redenen bewonderen. Als ze hun eigen weg gaan en zich niet laten leiden bijvoorbeeld, vanwege wat zij doen of op vanwege hun werk.  

Wie uit de geschiedenis zou u wel willen zijn? 
Ik zou wel even in het hoofd van Dostojevski willen zitten, in zijn tijd. Ik zou willen weten hoe hij precies heeft gewerkt en geleefd. Ook ben ik benieuwd naar hoe hij de wereld ervoer. Nu moet je altijd uitgaan van secundaire literatuur, maar ik zou het graag zelf ervaren.  

Welk wetsartikel zou u willen afschaffen? 
Art. 11 Wet Algemene Bepalingen, dat is niet zo moeilijk. Deze bepaling uit 1829 is een uitvloeisel van het toentertijd dominerend legisme. Het leidt tot een rechter die puur toepasser is. Die legistische opvatting mag er wat mij betreft uit.  

Aan welke eigenschap hebt u een hekel? 
Opportunisme. Ik kan er niet goed tegen als mensen met anderen omgaan, puur omdat ze iets van die anderen willen. Het is belangrijk dat je elkaar dingen gunt, dat je niet alleen handelt uit eigenbelang. 

Wat is de meest overgewaardeerde deugd? 
Mijn eerste associatie is met de zeven deugden. Daaruit vind ik prudentia de meest overgewaardeerde. Praktische wijsheid is belangrijk, maar het is gevaarlijk als je alleen in die contemplatie blijft hangen. Het leven is meer. Ik zou willen pleiten voor iets meer charitas, iets meer naastenliefde. 

Wie is uw favoriete componist/muzikant? 
Mozart, vanwege de gelaagdheid. In zijn frivoliteit zit een bepaalde donkerheid die erg interessant is. Dat raakt mij echt. Ook de persoon Mozart intrigeert mij.  

Wat is uw favoriete reis? 
Dat is er een die ik hopelijk nog mag maken. Ik zou graag een rondreis maken door Rusland, een of meer maanden het land doortrekken. Ik ben voornamelijk in Europa geweest en dat voelt erg eigen. De Russische ziel en andersheid ervan vind ik erg fascinerend. 

Welke historische figuren veracht u het meest? 
Dan sluit ik me aan bij professor Koops in de vorige questionnaire. Het is het volgen van bepaalde ideeën dat we moeten verachten. 

Wat is uw favoriete arrest? 
Dat gaat niet zozeer over de inhoud, maar dat is het Kelderluikarrest. Dit omdat het arrest bijna door een romancier geschreven had kunnen zijn. Sjouwerman die de kratten sjouwt, Duchateau als bourgondiër die een paar drankjes nuttigt in het café en in het kelderluik valt. Dit kun je haast niet zo bedacht hebben. Soms is het leven vreemder dan fictie. 

Wat is uw motto? 
Ik leef niet volgens een bepaald motto, maar wel vanuit de overtuiging dat je moet durven om te kiezen. Dat hangt samen met het onderwerp van mijn proefschrift, dat vertrekt vanuit dialogische filosofie en het existentialisme. Durven kiezen is nauw verbonden met verantwoordelijkheid. Wat er ook gebeurt, je heb altijd de keuze hoe je jezelf daartoe verhoudt. Je bent wie je van jezelf maakt.

Verschenen in het NOVUM decembernummer 2017.